Wspólnota międzygatunkowa. Sąsiedzkość natury w Białymstoku.

Projekt „Laboratorium badań nad szczęściem – Życie po komfortocenie”*

Sąsiedzkość natury w Białymstoku rozumiana jest jako potrzeba lub konieczność uwzględnienia pełnoprawnego sąsiedztwa natury we wspólnocie miejskiej, a także budowanie interakcji społecznych nie tylko między jednostkami ludzkimi, ale także między ludźmi a sąsiadami pozaludzkimi (rośliny, grzyby, zwierzęta, w tym owady). Pomijanie ich roli prowadzi do zaniku wspólnoty miejskiej, upadku przestrzeni publicznych oraz komercjalizacji i prywatyzacji przestrzeni miejskiej (Erbel, 2009), (Nawratek, 2008), a także bagatelizowania problemów klimatycznych.

Budowanie tak rozumianej wspólnoty miejskiej oznacza z jednej strony dążenie do symbiozy i interakcji ludzi i przyrody oraz zauważenie korzyści płynących z tych relacji – z drugiej zaś wymaga nieustannego podejmowania prób działania ponad różnicami i w połączeniu z podmiotami z różnych obszarów (niezależnie od podziałów politycznych czy dyscyplinarnych) w celu rozwiązania konkretnych problemów w mieście borykającym się z problemami klimatycznymi.

Wynika to z potrzeby poważnego potraktowania współczesnych problemów ekologicznych, a także skutecznego działania na rzecz więziotwórczych relacji społecznych, poprawy jakości przebywania w mieście, sprostania społecznemu zapotrzebowaniu na tereny zielone, a także ochrony i wykorzystania potencjału już istniejących terenów zielonych miasta, które wciąż przechodzi dość dynamiczną modernizację infrastruktury.

Nasze sąsiedztwo określamy przede wszystkim poprzez znikający na naszych oczach fenomen Białegostoku, jakim są lasy położone w granicach miasta, zajmujące obecnie ok. 1846 ha, czyli ok. 18 proc. całkowitej powierzchni (co plasuje Białystok na 9 miejscu wśród polskich miast), a także zapomniane obszary zielonych nieużytków miejskich.

W ramach projektu odbędą się otwarte spotkania, warsztaty, wykłady, w  trakcie których zastanowimy się wspólnie nad wzajemnym sąsiedztwem mieszkańców i natury w mieście.


Szczegółowy harmonogram wydarzeń:


28/05/2023
Spacer o zmierzchu. Prowadząca Krystyna Jędrzejewska-Szmek - Las Zwierzyniecki w Białymstoku

11/10/2023             
Spotkanie z Natalią Siódmak i Joanną Erbel – Galeria Arsenał w Białymstoku

21/10/2023             
Spacer z Michałem Książkiem – Białystok, spacer po lasach i nieużytkach miejskich

28/10/2023
Spotkanie: Paweł Łuksza, kolektyw CENTRALA

25/11/2023
Chaszcze na fest? Czwarta przyroda na białostockich Fastach – Spacer z Kasprem Jakubowskim

26/11/2023
Spacer z Ryszardem Ziemblickim, Głównym Specjalistą w Departamencie Ochrony Środowiska Urzędu Miejskiego w Białymstoku

Organizacja:
Goethe-Institut w Warszawie i Krakowie, Fundacja Bęc Zmiana, Zentrum für Kunst und Urbanisitk (ZK/U Berlin), przy wsparciu m.st. Warszawa, Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej, Fundacji im. Heeinricha Bölla w Warszawie

Partnerzy/ koprodukcja wiedzy: Akademia Sztuk Pięknych Katowice, BWA Wrocław Galerie Sztuki Współczesnej, Instytut Kultury Miejskiej w Gdańsku, Stowarzyszenie Media Dizajn Szczecin (Szczeciński Inkubator Kultury), Galeria Arsenał w Białymstoku

Zespół kuratorski Projektu Laboratorium badań nad szczęściem: Bogna Świątkowska, Miodrag Kuč, Matthias Einhoff

Koordynacja i produkcja Projektu Wspólnota międzygatunkowa. Sąsiedzkość natury w Białymstoku (Galeria Arsenał w Białymstoku): Ewa Chacianowska, Aleksandra Jakuć,  Eliza Urwanowicz-Rojecka, Jan Szewczyk, Katarzyna Zabłocka

Partnerzy lokalni: Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych im. A. Grottgera w Supraślu, Wydział Architektury Politechniki Białostockiej

*Laboratorium badań nad szczęściem – życie po komfortocenie

2023–2024

Startujemy projekt artystyczno-badawczy w 6 miastach Polski, łączący młodych ludzi ze środowiskami nauki, sztuki, designu, technologii i przedsiębiorczości. Powstanie sieć osób eksperckich, która zajmie się koprodukcją wiedzy i wdroży lokalne rozwiązania w kreatywnych laboratoriach,  aby poprzez wspólne działania uwolnić się od komfortocenu i żyć w sposób bardziej zrównoważony oraz szczęśliwy.

Wkrótce wyczerpią się światowe rezerwy komfortu przez lata tworzonego przez ludzi, bez oglądania się na koszty środowiskowe. Dziś, w dobie kryzysu klimatycznego, musimy się przygotować na ograniczenia. Zmiana sposobu myślenia i związane z tym zmiany stylu życia są nieuniknione i będą bolesne. Zarówno kryzys klimatyczny jak i restrykcyjne działania proekologiczne często frustrują i demotywują. Jak je przekuć w pozytywne doświadczenie, z którego można czerpać szczęście, do którego człowiek usilnie dąży? Świat potrzebuje nowych strategii. Potrzebuje ich teraz. Powinniśmy jak najszybciej szukać dróg, które nas wyprowadzą z komfortocenu.

Wspólnie z naszymi partnerami zakładamy interdyscyplinarne  laboratoria badawcze — w Białymstoku, Gdańsku, Katowicach, Szczecinie, Warszawie i Wrocławiu,  gdzie młodzi ludzie będą pracować razem z niemieckimi i polskimi  ekspertami i ekspertkami z zakresu nauki, sztuki, dizajnu, architektury oraz innych dziedzin, które okażą się przydatne.

Tematy, które nas interesują to przyszłość ograniczonego komfortu, praca wyobraźni, ekologia miejska, gospodarka przyszłości, poszukiwanie źródeł optymizmu, spekulatywność jako motor rozwoju, zarządzanie kryzysem i sytuacjami niedoboru. Zadaniem laboratoriów będzie identyfikacja lokalnych potrzeb, deficytów, zagrożeń i opracowanie strategii, scenariuszy pozytywnych działań. Fakt, że jako lokalna społeczność mamy wpływ na otaczającą nas rzeczywistość, pokazuje, że zmiana może być w zasięgu ręki i to daje nam poczucie szczęścia.