Wspólnota międzygatunkowa. Sąsiedzkość natury w Białymstoku | Wykłady Joanny Erbel i Natalii Siódmak
.jpg)
| Miejsce: Galeria Arsenał w Białymstoku, ul. A. Mickiewicza 2 | |
Galeria Arsenał w Białymstoku zaprasza na dwa wykłady będące częścią projektu „Wspólnota międzygatunkowa. Sąsiedzkość natury w Białymstoku”, realizowanego w ramach szerszego przedsięwzięcia „Laboratorium badań nad szczęściem – życie po komfortocenie”.
11.10.2023 (środa), godz. 17:00
Joanna Erbel - Jak wychylić się w przyszłość i nie stracić równowagi. O potencjałach prototypowania w czasach niepewności.
11.10.2023 (środa), godz. 18:15
Natalia Siódmak, Zetpety - Jak zaprojektować zmianę? Dizajn ekocentryczny.
Galeria Arsenał w Białymstoku, ul. A. Mickiewicza 2
Wstęp bezpłatny
Joanna Erbel
Jak wychylić się w przyszłość i nie stracić równowagi. O potencjałach prototypowania w czasach niepewności.
Żyjemy w czasach, w których potrzebujemy odzyskać wpływ na naszą rzeczywistość. Jednak myślenie o przyszłości, która jest niepewna sprawia, że może nam się zakręcić w głowie. Dlatego zamiast skoku w nieznane warto wychylić się w przyszłość i zobaczyć świat, jaki się zna, z innej perspektywy, a następnie znaleźć w nim miejsce dla siebie.
Może się wydawać, że jest to trudne zadanie bo kryzysy, które przechodzimy mają zasięg globalny, jednocześnie pojawiają się już nowe teorie ekonomiczne i wizje świata, które dają „instrukcje obsługi” na te turbulentne czasy.
Przyszłość jest w naszych rękach i to od nas zależy, nie tylko w jakim świecie będziemy żyć za kilka i kilkadziesiąt lat, ale również - co zostawimy kolejnym pokoleniom. Ta odpowiedzialność może przerażać ale wiemy, że bezczynność to droga do katastrofy.
Musimy więc wziąć odpowiedzialność za naszą przyszłość i już teraz zacząć prototypować nowe rozwiązania. Prowadzić nas powinny nasze wartości i przekonanie, że tylko współpraca osób różniących się od siebie pozwoli nam znaleźć dobre rozwiązanie.
Podczas wykładu Joanna Erbel pokaże jakie ścieżki rozwoju wyłaniają się z analizy współczesnych trendów. Jak powiązać globalne procesy z lokalnymi potrzebami oraz budować odporność w oparciu o tożsamości związane z danym miejscem. Opowie również jak nowa spółdzielczość - korzystająca z siły tradycji i otwarta na rozwiązania - może budować podstawy dla ekonomii przyszłości.
Lektury towarzyszące:
- Joanna Erbel, Wychylone w przyszłość. Jak zmienić świat na lepsze, Wydawnictwo Wysoki Zamek, Kraków 2022
- Spółdzielnia Równokręgi, czyli ekonomia troski w działaniu, Joanna Erbel, Rafał Krenz, Nadia Oleszczuk, Aleksandra Taran, CoopTech Hub 2023
(https://www.hub.coop/publikacja/spoldzielnia-rownokregi/)
- Spółdzielcza farma miejska jako narzędzie rozwoju miejskiej strefy żywicielskiej i agroekologii, Joanna Erbel, Maja Kudła, Maciej Łepkowski, Katarzyna Przyjemska-Grzesik, CoopTech Hub 2023 (https://www.hub.coop/publikacja/spoldzielcza-farma-miejska/)
- Pakiet Miejskiej Odporności. Sprawiedliwa spółdzielcza transformacja dla zrównoważonego rozwoju regionów powęglowych, Wojciech Bielecki, Joanna Erbel, Zofia Krajewska, Rafał Krenz, Aleksandra Taran, Jan J. Zygmuntowski, CoopTech Hub 2022
(https://www.hub.coop/publikacja/pakiet-miejskiej-odpornosci/)
Joanna Erbel – socjolożka, działaczka miejska. Założycielka Fundacji Blisko. Od 2007 roku działa aktywnie w Warszawie na rzecz wzmacniania społeczności lokalnej, podnoszenia poziomu partycypacji społecznej i jakości miejskiej demokracji, wspierania zrównoważonego rozwoju miasta oraz promowania dobrych rozwiązań w zakresie polityki mieszkaniowej.
Od października 2016 r. bierze udział w pracach Okrągłego Stołu ds. adaptacji do zmian klimatu w ramach projektu „Przygotowanie strategii adaptacji do zmian klimatu miasta metropolitalnego przy wykorzystaniu mapy klimatycznej i partycypacji społecznej” realizowanego przez Instytut na rzecz Ekorozwoju, Urząd Miasta Stołecznego Warszawy, Unię Metropolii Polskich oraz Verband Region Stuttgart.
Od października 2016 r. Członkini Zespołu Programowego stołecznego programu „Rozwoju dialogu i komunikacji społecznej” prowadzone przez Centrum Komunikacji Społecznej m.st. Warszawy. Od listopada 2015 r. członkini Grupy Roboczej ds. społecznych przy procesie aktualizacji strategii rozwoju Warszawy – Warszawa 2030.
Od 2011 członkini Kongresu Ruchów Miejskich (KRM), od 2013 w Zarządzie Koordynacyjnym KRM. Jest współautorką uwag do Założeń Krajowej Polityki Miejskiej. W ramach Kongresu Ruchów Miejskich zajmuje się głównie kwestiami partycypacji oraz polityki mieszkaniowej. Jest członkinią Rady Zrównoważonego Rozwoju i Zielonej Modernizacji przy Prezydencie Miasta Słupska.
W 2012 roku w ramach inicjatywa Grupa Obrońców Baru Prasowego brała udział we współtworzeniu ram do konkursu profilowanego z przedstawicielami Zarządu Dzielnicy Śródmieście. W 2013 była Pełnomocniczką obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej „Stop Podwyżkom Cen Biletów ZTM”.
Członkini inicjatywy Otwarty Jazdów oraz Targowa 2.0.
Od 2016 roku we współpracy z partnerami społecznymi oraz samorządowymi realizuje cykl seminariów „Polityka mieszkaniowa w XXI w. Dobre praktyki dla polskich miast”. Celem cyklu jest pokazanie alternatyw mieszkaniowych, które mogą zostać wdrożone przez polskie samorządy.
https://fundacjablisko.pl/
Natalia Siódmak, Zetpety
Jak zaprojektować zmianę? Dizajn ekocentryczny.
W ramach spotkania porozmawiamy o przykładach projektowania rozwiązań na rzecz przyszłości w obszarze ekocentrycznego dizajnu. Zadamy sobie pytanie: ”Jak zaprojektować zmianę?”, odpowiedzi zaś poszukamy w ramach projektowania w zgodzie z naturą. Poniżej znajdziecie szczególnie interesujące nas wątki:
1. Jak zaprojektować zmianę?
1.1 Co było przed plastikiem? Co zamiast plastiku?
- powrót do epoki przedpolimerowej - przegląd rozwiązań cyrkularnych: od butelek
zwrotnych po obiegi zamknięte w domu i przestrzeni publicznej
- biomateriały zastępujące plastik - przegląd najciekawszych projektów z odpadów
rolniczych, przemysłowych, domowych
- opakowania jadalne, „znikające”, samorosnące
1.2. Co zamiast kupowania? – sposoby na nadmierną produkcję
- „dzielmy się” – ekonomia współdzielenia: „podzielnie”, „givboxy”, „sharecary” – co
oznaczają te terminy? Jak działają te rozwiązania?
- naprawianie zamiast kupowania i powrót do tradycji rzemieślniczych
- nurt „degrowth” – wzrost ekonomiczny inaczej
1.3. Recykling i upcykling –odpowiedzialność producenta czy użytkownika?
2. Projektowanie w zgodzie z naturą – dizajn biofiliczny
2.1.Dobroczynne działanie naturalnych materiałów
- przegląd projektów dbających o człowieka wykorzystujących naturalne materiały
2.2. Jak działa natura w naszym otoczeniu
- projektowanie wnętrz i instytucji publicznych z uwzględnieniem dobroczynnego wpływu
roślin na człowieka
2.3. Natura najlepszą projektantką
- rozwiązania w dizajnie naśladujące naturę – biomimikra, biomimetyka
2.4. Naturalne obiegi zamknięte – samoregulujące i samooczyszczające się rozwiązania dla domów i miast
Natalia Siódmak - ukończyła socjologię na Uniwersytecie Warszawskim i projektowanie w School Of Form. Po latach zajmowania się upcyklingiem zwróciła się w kierunku materiałów naturalnych, przedpolimerowych. Współpracuje z Instytutem Wzornictwa Przemysłowego, gdzie wdrożyła projekt „Zdrój” - naturalny filtr do wody.
Od 2012 roku prowadzi warsztaty o tematyce ekologicznej w instytucjach kultury i na festiwalach dizajnu. Ważniejsze wystawy i realizacje warsztatowe: Przepis na mały dizajn BWA Dizajn Wrocław 2013; Brave Fixed World Łódź Design Festival 2014; Tajsa BWA Tarnów 2014; Na nowo śmieci Galeria Arsenał Poznań 2018; Lekcja dizajnu BWA Tarnów 2018; Gdynia Design Days 2018, 2021 i inne.
https://www.wysokieobcasy.pl/akcje-specjalne/7,168569,26906790,wiosenne-biorewolucje-mlode-designerki-projektuja-swiat.html?disableRedirects=true
https://www.facebook.com/zetpetydesign
***
Spotkanie jest częścią projektu „Wspólnota międzygatunkowa. Sąsiedzkość natury w Białymstoku” realizowanego w ramach szerszego przedsięwzięcia „Laboratorium badań nad szczęściem – życie po komfortocenie”*
Sąsiedzkość natury w Białymstoku rozumiana jest jako potrzeba lub konieczność uwzględnienia pełnoprawnego sąsiedztwa natury we wspólnocie miejskiej, a także budowanie interakcji społecznych nie tylko między jednostkami ludzkimi, ale także między ludźmi a sąsiadami pozaludzkimi (rośliny, grzyby, zwierzęta, w tym owady). Pomijanie ich roli prowadzi do zaniku wspólnoty miejskiej, upadku przestrzeni publicznych oraz komercjalizacji i prywatyzacji przestrzeni miejskiej (Erbel, 2009), (Nawratek, 2008), a także bagatelizowania problemów klimatycznych.
Budowanie tak rozumianej wspólnoty miejskiej oznacza z jednej strony dążenie do symbiozy i interakcji ludzi i przyrody oraz zauważenie korzyści płynących z tych relacji – z drugiej zaś wymaga nieustannego podejmowania prób działania ponad różnicami i w połączeniu z podmiotami z różnych obszarów (niezależnie od podziałów politycznych czy dyscyplinarnych) w celu rozwiązania konkretnych problemów w mieście borykającym się z problemami klimatycznymi.
Wynika to z potrzeby poważnego potraktowania współczesnych problemów ekologicznych, a także skutecznego działania na rzecz więziotwórczych relacji społecznych, poprawy jakości przebywania w mieście, sprostania społecznemu zapotrzebowaniu na tereny zielone, a także ochrony i wykorzystania potencjału już istniejących terenów zielonych miasta, które wciąż przechodzi dość dynamiczną modernizację infrastruktury.
Nasze sąsiedztwo określamy przede wszystkim poprzez znikający na naszych oczach fenomen Białegostoku, jakim są lasy położone w granicach miasta, zajmujące obecnie ok. 1846 ha, czyli ok. 18 proc. całkowitej powierzchni (co plasuje Białystok na 9 miejscu wśród polskich miast), a także zapomniane obszary zielonych nieużytków miejskich.
W ramach projektu odbędą się otwarte spotkania, warsztaty, wykłady, w trakcie których zastanowimy się wspólnie nad wzajemnym sąsiedztwem mieszkańców i natury w mieście.
Organizacja:
Goethe-Institut w Warszawie i Krakowie, Fundacja Bęc Zmiana, Zentrum für Kunst und Urbanisitk (ZK/U Berlin), przy wsparciu m.st. Warszawa, Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej, Fundacji im. Heeinricha Bölla w Warszawie
Partnerzy/ koprodukcja wiedzy:
Akademia Sztuk Pięknych Katowice, BWA Wrocław Galerie Sztuki Współczesnej, Instytut Kultury Miejskiej w Gdańsku, Stowarzyszenie Media Dizajn Szczecin (Szczeciński Inkubator Kultury), Galeria Arsenał w Białymstoku
Zespół kuratorski projektu „Laboratorium badań nad szczęściem”:
Bogna Świątkowska, Miodrag Kuč, Matthias Einhoff
Koordynacja i produkcja projektu „Wspólnota międzygatunkowa. Sąsiedzkość natury w Białymstoku” (Galeria Arsenał w Białymstoku):
Ewa Chacianowska, Aleksandra Jakuć, Eliza Urwanowicz-Rojecka, Jan Szewczyk, Katarzyna Zabłocka
Partnerzy lokalni:
Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych im. A. Grottgera w Supraślu, Wydział Architektury Politechniki Białostockiej
*Laboratorium badań nad szczęściem – życie po komfortocenie
2023–2024
W 6 miastach Polski rozpoczynamy projekt artystyczno-badawczy łączący młodych ludzi ze środowiskami nauki, sztuki, designu, technologii i przedsiębiorczości. Powstanie sieć osób eksperckich, która zajmie się koprodukcją wiedzy i wdroży lokalne rozwiązania w kreatywnych laboratoriach, aby poprzez wspólne działania uwolnić się od komfortocenu i żyć w sposób bardziej zrównoważony oraz szczęśliwy.
Wkrótce wyczerpią się światowe rezerwy komfortu, przez lata tworzonego przez ludzi bez oglądania się na koszty środowiskowe. Dziś, w dobie kryzysu klimatycznego, musimy się przygotować na ograniczenia. Zmiana sposobu myślenia i związane z tym zmiany stylu życia są nieuniknione i będą bolesne. Zarówno kryzys klimatyczny, jak i restrykcyjne działania proekologiczne często frustrują i demotywują. Jak je przekuć w pozytywne doświadczenie, źródło szczęścia, do którego człowiek usilnie dąży? Świat potrzebuje nowych strategii. Potrzebuje ich teraz. Powinniśmy jak najszybciej szukać dróg, które nas wyprowadzą z komfortocenu.
Wspólnie z naszymi partnerami zakładamy w Białymstoku, Gdańsku, Katowicach, Szczecinie, Warszawie i Wrocławiu interdyscyplinarne laboratoria badawcze, w których młodzi ludzie będą pracować razem z niemieckimi i polskimi ekspertami i ekspertkami z zakresu nauki, sztuki, dizajnu, architektury oraz innych dziedzin, które okażą się przydatne.
Tematy, jakie nas interesują, to: przyszłość ograniczonego komfortu, praca wyobraźni, ekologia miejska, gospodarka przyszłości, poszukiwanie źródeł optymizmu, spekulatywność jako motor rozwoju, zarządzanie kryzysem i sytuacjami niedoboru. Zadaniem laboratoriów będzie identyfikacja lokalnych potrzeb, deficytów, zagrożeń oraz opracowanie strategii, scenariuszy pozytywnych działań. To, że jako lokalna społeczność mamy wpływ na otaczającą nas rzeczywistość, pokazuje, że zmiana może być w zasięgu ręki – i to daje nam poczucie szczęścia.
11.10.2023 (środa), godz. 17:00
Joanna Erbel - Jak wychylić się w przyszłość i nie stracić równowagi. O potencjałach prototypowania w czasach niepewności.
11.10.2023 (środa), godz. 18:15
Natalia Siódmak, Zetpety - Jak zaprojektować zmianę? Dizajn ekocentryczny.
Galeria Arsenał w Białymstoku, ul. A. Mickiewicza 2
Wstęp bezpłatny
Joanna Erbel
Jak wychylić się w przyszłość i nie stracić równowagi. O potencjałach prototypowania w czasach niepewności.
Żyjemy w czasach, w których potrzebujemy odzyskać wpływ na naszą rzeczywistość. Jednak myślenie o przyszłości, która jest niepewna sprawia, że może nam się zakręcić w głowie. Dlatego zamiast skoku w nieznane warto wychylić się w przyszłość i zobaczyć świat, jaki się zna, z innej perspektywy, a następnie znaleźć w nim miejsce dla siebie.
Może się wydawać, że jest to trudne zadanie bo kryzysy, które przechodzimy mają zasięg globalny, jednocześnie pojawiają się już nowe teorie ekonomiczne i wizje świata, które dają „instrukcje obsługi” na te turbulentne czasy.
Przyszłość jest w naszych rękach i to od nas zależy, nie tylko w jakim świecie będziemy żyć za kilka i kilkadziesiąt lat, ale również - co zostawimy kolejnym pokoleniom. Ta odpowiedzialność może przerażać ale wiemy, że bezczynność to droga do katastrofy.
Musimy więc wziąć odpowiedzialność za naszą przyszłość i już teraz zacząć prototypować nowe rozwiązania. Prowadzić nas powinny nasze wartości i przekonanie, że tylko współpraca osób różniących się od siebie pozwoli nam znaleźć dobre rozwiązanie.
Podczas wykładu Joanna Erbel pokaże jakie ścieżki rozwoju wyłaniają się z analizy współczesnych trendów. Jak powiązać globalne procesy z lokalnymi potrzebami oraz budować odporność w oparciu o tożsamości związane z danym miejscem. Opowie również jak nowa spółdzielczość - korzystająca z siły tradycji i otwarta na rozwiązania - może budować podstawy dla ekonomii przyszłości.
Lektury towarzyszące:
- Joanna Erbel, Wychylone w przyszłość. Jak zmienić świat na lepsze, Wydawnictwo Wysoki Zamek, Kraków 2022
- Spółdzielnia Równokręgi, czyli ekonomia troski w działaniu, Joanna Erbel, Rafał Krenz, Nadia Oleszczuk, Aleksandra Taran, CoopTech Hub 2023
(https://www.hub.coop/publikacja/spoldzielnia-rownokregi/)
- Spółdzielcza farma miejska jako narzędzie rozwoju miejskiej strefy żywicielskiej i agroekologii, Joanna Erbel, Maja Kudła, Maciej Łepkowski, Katarzyna Przyjemska-Grzesik, CoopTech Hub 2023 (https://www.hub.coop/publikacja/spoldzielcza-farma-miejska/)
- Pakiet Miejskiej Odporności. Sprawiedliwa spółdzielcza transformacja dla zrównoważonego rozwoju regionów powęglowych, Wojciech Bielecki, Joanna Erbel, Zofia Krajewska, Rafał Krenz, Aleksandra Taran, Jan J. Zygmuntowski, CoopTech Hub 2022
(https://www.hub.coop/publikacja/pakiet-miejskiej-odpornosci/)
Joanna Erbel – socjolożka, działaczka miejska. Założycielka Fundacji Blisko. Od 2007 roku działa aktywnie w Warszawie na rzecz wzmacniania społeczności lokalnej, podnoszenia poziomu partycypacji społecznej i jakości miejskiej demokracji, wspierania zrównoważonego rozwoju miasta oraz promowania dobrych rozwiązań w zakresie polityki mieszkaniowej.
Od października 2016 r. bierze udział w pracach Okrągłego Stołu ds. adaptacji do zmian klimatu w ramach projektu „Przygotowanie strategii adaptacji do zmian klimatu miasta metropolitalnego przy wykorzystaniu mapy klimatycznej i partycypacji społecznej” realizowanego przez Instytut na rzecz Ekorozwoju, Urząd Miasta Stołecznego Warszawy, Unię Metropolii Polskich oraz Verband Region Stuttgart.
Od października 2016 r. Członkini Zespołu Programowego stołecznego programu „Rozwoju dialogu i komunikacji społecznej” prowadzone przez Centrum Komunikacji Społecznej m.st. Warszawy. Od listopada 2015 r. członkini Grupy Roboczej ds. społecznych przy procesie aktualizacji strategii rozwoju Warszawy – Warszawa 2030.
Od 2011 członkini Kongresu Ruchów Miejskich (KRM), od 2013 w Zarządzie Koordynacyjnym KRM. Jest współautorką uwag do Założeń Krajowej Polityki Miejskiej. W ramach Kongresu Ruchów Miejskich zajmuje się głównie kwestiami partycypacji oraz polityki mieszkaniowej. Jest członkinią Rady Zrównoważonego Rozwoju i Zielonej Modernizacji przy Prezydencie Miasta Słupska.
W 2012 roku w ramach inicjatywa Grupa Obrońców Baru Prasowego brała udział we współtworzeniu ram do konkursu profilowanego z przedstawicielami Zarządu Dzielnicy Śródmieście. W 2013 była Pełnomocniczką obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej „Stop Podwyżkom Cen Biletów ZTM”.
Członkini inicjatywy Otwarty Jazdów oraz Targowa 2.0.
Od 2016 roku we współpracy z partnerami społecznymi oraz samorządowymi realizuje cykl seminariów „Polityka mieszkaniowa w XXI w. Dobre praktyki dla polskich miast”. Celem cyklu jest pokazanie alternatyw mieszkaniowych, które mogą zostać wdrożone przez polskie samorządy.
https://fundacjablisko.pl/
Natalia Siódmak, Zetpety
Jak zaprojektować zmianę? Dizajn ekocentryczny.
W ramach spotkania porozmawiamy o przykładach projektowania rozwiązań na rzecz przyszłości w obszarze ekocentrycznego dizajnu. Zadamy sobie pytanie: ”Jak zaprojektować zmianę?”, odpowiedzi zaś poszukamy w ramach projektowania w zgodzie z naturą. Poniżej znajdziecie szczególnie interesujące nas wątki:
1. Jak zaprojektować zmianę?
1.1 Co było przed plastikiem? Co zamiast plastiku?
- powrót do epoki przedpolimerowej - przegląd rozwiązań cyrkularnych: od butelek
zwrotnych po obiegi zamknięte w domu i przestrzeni publicznej
- biomateriały zastępujące plastik - przegląd najciekawszych projektów z odpadów
rolniczych, przemysłowych, domowych
- opakowania jadalne, „znikające”, samorosnące
1.2. Co zamiast kupowania? – sposoby na nadmierną produkcję
- „dzielmy się” – ekonomia współdzielenia: „podzielnie”, „givboxy”, „sharecary” – co
oznaczają te terminy? Jak działają te rozwiązania?
- naprawianie zamiast kupowania i powrót do tradycji rzemieślniczych
- nurt „degrowth” – wzrost ekonomiczny inaczej
1.3. Recykling i upcykling –odpowiedzialność producenta czy użytkownika?
2. Projektowanie w zgodzie z naturą – dizajn biofiliczny
2.1.Dobroczynne działanie naturalnych materiałów
- przegląd projektów dbających o człowieka wykorzystujących naturalne materiały
2.2. Jak działa natura w naszym otoczeniu
- projektowanie wnętrz i instytucji publicznych z uwzględnieniem dobroczynnego wpływu
roślin na człowieka
2.3. Natura najlepszą projektantką
- rozwiązania w dizajnie naśladujące naturę – biomimikra, biomimetyka
2.4. Naturalne obiegi zamknięte – samoregulujące i samooczyszczające się rozwiązania dla domów i miast
Natalia Siódmak - ukończyła socjologię na Uniwersytecie Warszawskim i projektowanie w School Of Form. Po latach zajmowania się upcyklingiem zwróciła się w kierunku materiałów naturalnych, przedpolimerowych. Współpracuje z Instytutem Wzornictwa Przemysłowego, gdzie wdrożyła projekt „Zdrój” - naturalny filtr do wody.
Od 2012 roku prowadzi warsztaty o tematyce ekologicznej w instytucjach kultury i na festiwalach dizajnu. Ważniejsze wystawy i realizacje warsztatowe: Przepis na mały dizajn BWA Dizajn Wrocław 2013; Brave Fixed World Łódź Design Festival 2014; Tajsa BWA Tarnów 2014; Na nowo śmieci Galeria Arsenał Poznań 2018; Lekcja dizajnu BWA Tarnów 2018; Gdynia Design Days 2018, 2021 i inne.
https://www.wysokieobcasy.pl/akcje-specjalne/7,168569,26906790,wiosenne-biorewolucje-mlode-designerki-projektuja-swiat.html?disableRedirects=true
https://www.facebook.com/zetpetydesign
***
Spotkanie jest częścią projektu „Wspólnota międzygatunkowa. Sąsiedzkość natury w Białymstoku” realizowanego w ramach szerszego przedsięwzięcia „Laboratorium badań nad szczęściem – życie po komfortocenie”*
Sąsiedzkość natury w Białymstoku rozumiana jest jako potrzeba lub konieczność uwzględnienia pełnoprawnego sąsiedztwa natury we wspólnocie miejskiej, a także budowanie interakcji społecznych nie tylko między jednostkami ludzkimi, ale także między ludźmi a sąsiadami pozaludzkimi (rośliny, grzyby, zwierzęta, w tym owady). Pomijanie ich roli prowadzi do zaniku wspólnoty miejskiej, upadku przestrzeni publicznych oraz komercjalizacji i prywatyzacji przestrzeni miejskiej (Erbel, 2009), (Nawratek, 2008), a także bagatelizowania problemów klimatycznych.
Budowanie tak rozumianej wspólnoty miejskiej oznacza z jednej strony dążenie do symbiozy i interakcji ludzi i przyrody oraz zauważenie korzyści płynących z tych relacji – z drugiej zaś wymaga nieustannego podejmowania prób działania ponad różnicami i w połączeniu z podmiotami z różnych obszarów (niezależnie od podziałów politycznych czy dyscyplinarnych) w celu rozwiązania konkretnych problemów w mieście borykającym się z problemami klimatycznymi.
Wynika to z potrzeby poważnego potraktowania współczesnych problemów ekologicznych, a także skutecznego działania na rzecz więziotwórczych relacji społecznych, poprawy jakości przebywania w mieście, sprostania społecznemu zapotrzebowaniu na tereny zielone, a także ochrony i wykorzystania potencjału już istniejących terenów zielonych miasta, które wciąż przechodzi dość dynamiczną modernizację infrastruktury.
Nasze sąsiedztwo określamy przede wszystkim poprzez znikający na naszych oczach fenomen Białegostoku, jakim są lasy położone w granicach miasta, zajmujące obecnie ok. 1846 ha, czyli ok. 18 proc. całkowitej powierzchni (co plasuje Białystok na 9 miejscu wśród polskich miast), a także zapomniane obszary zielonych nieużytków miejskich.
W ramach projektu odbędą się otwarte spotkania, warsztaty, wykłady, w trakcie których zastanowimy się wspólnie nad wzajemnym sąsiedztwem mieszkańców i natury w mieście.
Organizacja:
Goethe-Institut w Warszawie i Krakowie, Fundacja Bęc Zmiana, Zentrum für Kunst und Urbanisitk (ZK/U Berlin), przy wsparciu m.st. Warszawa, Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej, Fundacji im. Heeinricha Bölla w Warszawie
Partnerzy/ koprodukcja wiedzy:
Akademia Sztuk Pięknych Katowice, BWA Wrocław Galerie Sztuki Współczesnej, Instytut Kultury Miejskiej w Gdańsku, Stowarzyszenie Media Dizajn Szczecin (Szczeciński Inkubator Kultury), Galeria Arsenał w Białymstoku
Zespół kuratorski projektu „Laboratorium badań nad szczęściem”:
Bogna Świątkowska, Miodrag Kuč, Matthias Einhoff
Koordynacja i produkcja projektu „Wspólnota międzygatunkowa. Sąsiedzkość natury w Białymstoku” (Galeria Arsenał w Białymstoku):
Ewa Chacianowska, Aleksandra Jakuć, Eliza Urwanowicz-Rojecka, Jan Szewczyk, Katarzyna Zabłocka
Partnerzy lokalni:
Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych im. A. Grottgera w Supraślu, Wydział Architektury Politechniki Białostockiej
*Laboratorium badań nad szczęściem – życie po komfortocenie
2023–2024
W 6 miastach Polski rozpoczynamy projekt artystyczno-badawczy łączący młodych ludzi ze środowiskami nauki, sztuki, designu, technologii i przedsiębiorczości. Powstanie sieć osób eksperckich, która zajmie się koprodukcją wiedzy i wdroży lokalne rozwiązania w kreatywnych laboratoriach, aby poprzez wspólne działania uwolnić się od komfortocenu i żyć w sposób bardziej zrównoważony oraz szczęśliwy.
Wkrótce wyczerpią się światowe rezerwy komfortu, przez lata tworzonego przez ludzi bez oglądania się na koszty środowiskowe. Dziś, w dobie kryzysu klimatycznego, musimy się przygotować na ograniczenia. Zmiana sposobu myślenia i związane z tym zmiany stylu życia są nieuniknione i będą bolesne. Zarówno kryzys klimatyczny, jak i restrykcyjne działania proekologiczne często frustrują i demotywują. Jak je przekuć w pozytywne doświadczenie, źródło szczęścia, do którego człowiek usilnie dąży? Świat potrzebuje nowych strategii. Potrzebuje ich teraz. Powinniśmy jak najszybciej szukać dróg, które nas wyprowadzą z komfortocenu.
Wspólnie z naszymi partnerami zakładamy w Białymstoku, Gdańsku, Katowicach, Szczecinie, Warszawie i Wrocławiu interdyscyplinarne laboratoria badawcze, w których młodzi ludzie będą pracować razem z niemieckimi i polskimi ekspertami i ekspertkami z zakresu nauki, sztuki, dizajnu, architektury oraz innych dziedzin, które okażą się przydatne.
Tematy, jakie nas interesują, to: przyszłość ograniczonego komfortu, praca wyobraźni, ekologia miejska, gospodarka przyszłości, poszukiwanie źródeł optymizmu, spekulatywność jako motor rozwoju, zarządzanie kryzysem i sytuacjami niedoboru. Zadaniem laboratoriów będzie identyfikacja lokalnych potrzeb, deficytów, zagrożeń oraz opracowanie strategii, scenariuszy pozytywnych działań. To, że jako lokalna społeczność mamy wpływ na otaczającą nas rzeczywistość, pokazuje, że zmiana może być w zasięgu ręki – i to daje nam poczucie szczęścia.
