Galeria Arsenał w Białymstoku

Jadwiga Sawicka, Zadanie artysty

A-

A+

Jadwiga Sawicka

praca z serii Zadanie artysty, 2012, książka, kolaż, 25,5 × 18,5 × 3,5 cm

Kolekcja II Galerii Arsenał w Białymstoku. Praca zakupiona przez Podlaskie Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych

Zadanie artysty to interwencja w materię książki czeskiego pisarza Karola Schulza Kamień i cierpienie (wyd. polskie: 1987), poświęconej Michałowi Aniołowi Buonarrotiemu, jednemu z najwybitniejszych artystów późnego włoskiego renesansu. Jadwiga Sawicka prowadzi dialog z narracją na temat życia i spuścizny artystycznej rzeźbiarza za pośrednictwem kolaży naklejanych na karty książki. Komponuje je m.in. z reprodukcji znanych, niemal ikonicznych prac Buonarrotiego – na kolejnych stronach odnajdziemy np. część płaskorzeźby Bitwa (ok. 1492, Casa Buonarroti, Florencja), fragment posągu Mojżesza (1515, kościół San Pietro in Vincoli, Rzym) czy postaci Zmierzchu i Świtu (1524–31, Kaplica Medyceuszy, Bazylika San Lorenzo, Florencja).

Tytuł, jakim Sawicka opatrzyła obiekt, jak też ramy książki, która stanowi podłoże jej działań, podsuwają tropy mogące służyć interpretacji pracy. Zadanie artysty automatycznie przywodzi na myśl kwestię powinności twórcy, które, widziane przez ciągle żywą w polskiej mentalności spuściznę romantyzmu, mają wyraźny rys martyrologiczno-patriotyczny. Ta wizja jest nieodłącznie spleciona z figurą geniusza, od antyku i renesansu po czasy późnej nowoczesności towarzyszącą wyobrażeniom o artyście. Wątków patriotycznych w pracy Sawickiej nie odnajdziemy, natomiast zdecydowanie patronuje jej duch postaci osobnej, wielkiego talentu, który przyświeca refleksji na temat twórczości oraz wszelkich wiążących się z nią aspektów.

Michał Anioł to doskonały kontekst i pretekst do takich rozważań. Należy do twórców, których dokonania, nie tylko w popularnym piśmiennictwie na temat sztuki, chętnie opisywane są przez pryzmat biografii „psychologicznej” – zmagań z zaburzeniami nastroju, głębokiej autorefleksji, wątpliwości natury egzystencjalnej, trudów procesu tworzenia. Refleksje Sawickiej dotyczą osoby artysty w wymiarze uniwersalnym. Buonarroti jest tu tylko jego figurą. Interwencja w opowieść o oeuvre Michała Anioła prowokuje pytania o sens tworzenia, osobisty i społeczny wymiar sztuki, inflację produkcji artystycznej, jej konsumpcję, wchłanianie i wykluczanie z obiegu, a w końcu, co chyba najważniejsze – o dzieło jako takie.

Izabela Kopania