Norman Leto, Buttes Monteaux 3
Norman Leto
Buttes Monteaux 3, 2009, animacja 3D, 27 min 37 s
Kolekcja II Galerii Arsenał w Białymstoku. Praca podarowana Galerii Arsenał przez artystę
Buttes Monteaux 3 to wizja spaceru po wirtualnym gmachu o niejasnym przeznaczeniu. Widz, wciągnięty w strukturę pracy, przemierza wraz z narratorem wnętrza wystawiennicze, hotelowe i mieszkalne. Łudząco realistyczny labirynt korytarzy, schodów i pokoi został wykreowany za pomocą programów do grafiki 3D. Elementy znanej nam rzeczywistości (toalety, zaplecze kuchenne) mieszają się tu z porządkiem komputerowego imaginarium: rzeźbą przedstawiającą elegancki samochód samobójcy (dawnego szefa narratora) czy białymi figurami postaci uprawiających seks przed obiektywem białej kamery. Spore fragmenty pracy poświęcone są przypominającym insekty delegatom – wektorom używanym m.in. w badaniach nad zachowaniami tłumu. Pojawiają się w muszli klozetowej i na specjalnych polach obserwacyjnych, a ich zachowania są kontrolowane i komentowane przez artystę. Całość sprawia wrażenie przestrzeni mentalnej, wizualizacji urojenia, którego sekwencje nie tworzą ciągłej narracji.
Buttes Monteaux 3 to dzieło totalne, którego koncepcja wykracza jednak poza spójną syntezę różnych dziedzin sztuki. Leto łączy narrację z animacją, obrazem i muzyką, tworząc przy tym nową rzeczywistość. Alternatywny świat, którym rządzi jego wyobraźnia i skrypty służące do pisania programów komputerowych, ma charakter wszechogarniającej wizji. Leto stoi w centrum tej kreacji, pokazując nieaktualność antycznego w genezie sporu o zasadność utożsamiania artysty z twórcą. Jest narratorem filmu, a wśród wykorzystanych w nim rekwizytów znajdują się jego wirtualne prace, m.in. bryła życiorysu Adolfa Hitlera i człowieka pogrążonego w śpiączce.
Praca Leto jest w dużym stopniu autotematyczna. Próba usytuowania własnych działań w obrębie ciągle powstającego opus magnum, zespolonego z życiem i wyobraźnią artysty, łączy się z refleksją na temat zależności między jednostką (twórcą) a społeczeństwem. Buttes Monteaux 3, w kontekście innej realizacji Leto, filmu Sailor (2010), to zaledwie element całościowej wizji, a jeden z delegatów zawsze odstaje od grupy. Precyzyjna animacja to też zgłębianie komputerowego medium i trampolina do nowych rozwiązań – coraz bardziej zaawansowanych modeli alternatywnych światów.
Izabela Kopania