Kolekcje | Pokaz
Otwarcie: 05.12.2016 | |
Miejsce: Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki | |
Artyści: Tymek Borowski, Vesna Bukovec, Wojtek Doroszuk, Edward Dwurnik, Wojciech Gilewicz, Ryszard Grzyb, Elżbieta Jabłońska, Anna Jermolaewa, Nikita Kadan, Tigran Khachatryan, Cezary Koczwarski, Paweł Kowalewski, Edward Krasiński, Luxus (Ewa Giepielewska, Bożena Grzyb-Jarodzka, Małgorzata Plata, Yola Ponton, Paweł Jarodzki, Stanisław Sielicki, Piotr Gusta, Artur Gołacki, Jerzy Kosałka, Zbigniew Libera), Marcin Maciejowski, Magisters (Hubert Czerepok, Zbigniew Rogalski), Jarosław Modzelewski, Witek Orski, Włodzimierz Pawlak, Karol Radziszewski, R.E.P. (Kseniya Gnylytska, Nikita Kadan, Zhanna Kadyrova, Olesia Khomenko, Volodymyr Kuznetsov, Lada Nakonechna), Adam Rzepecki, Anna Senkara, Iza Tarasewicz, Andrzej Tobis, Ryszard Woźniak, Julita Wójcik, Monika Zawadzki | |
Kurator: Hanna Wróblewska, Monika Szewczyk, Robert Rumas | |
Współpraca: Małgorzata Bogdańska, Maria Świerżewska |
Tegoroczny pokaz dedykowany jest przede wszystkim fundatorom: tym, którzy bezpośrednio w akcji crowfundingowej lub poza nią zdecydowali się wesprzeć rozwój naszej kolekcji. Zbiór tegorocznych nabytków (m.in. filmy Anny Jermolaewej i Wojciecha Gilewicza, prace Karola Radziszewskiego, rzeźby Izy Tarasewicz i Moniki Zawadzki, a także fotografie Adama Rzepeckiego, Andrzeja Tobisa, książka artystyczna Grupy LUXUS czy seria filmów Cezarego Koczwarskiego i Anny Senkary,) pokazujemy w kontekście innych — już historycznych dzieł w naszej kolekcji — zespołu prac Edwarda Dwurnika oraz będącego od lat pod naszą opieką depozytu Fundacji Egit, koncentrującej się na sztuce lat osiemdziesiątych, w tym debiutującej w tym okresie najbardziej interesującej malarskiej formacji Gruppa (Ryszard Grzyb, Paweł Kowalewski, Jarosław Modzelewski, Włodzimierz Pawlak, Marek Sobczyk, Roman Woźniak). Pokazowi „patronuje” praca Edwarda Krasińskiego (powstała niemal 20 lat temu na monograficzną wystawę artysty w Zachęcie), nawiązująca do pierwszej kolekcji Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych i jej ikonicznego dzieła, czyli Bitwy pod Grunwaldem.
Do pokazu zaprosiliśmy także jedną z najciekawszych regionalnych kolekcji: Galerii Arsenał w Białymstoku. Obie kolekcje wiele łączy — w pewnym sensie są one odbiciem historii i programu instytucji. Obie zawierają również dzieła, które czasem trudno jednoznacznie zakwalifikować do tradycyjnych mediów, są też w nich prace niematerialne — idee. Obie są niezwykle mobilne i wykorzystywane często w działalności edukacyjnej. Kolekcja Zachęty z racji historii (pomimo międzynarodowego programu Galerii) skupiona jest jednak prawie wyłącznie na sztuce polskiej. Kolekcja białostocka zawiera silną reprezentację sztuki Europy Środkowo-Wschodniej, co wynika z programu Arsenału i ożywionej współpracy z Ukrainą, Białorusią, Gruzją czy Mołdawią i stanowi o wyjątkowości tego zbioru na tle innych kolekcji regionalnych.
Kolekcja Zachęty — Narodowej Galerii Sztuki związana jest z programem wystaw i jej misją statutową — „upowszechnianiem sztuki współczesnej we wszystkich jej aktualnych przejawach, traktowanej, jako istotny element kultury i życia społecznego”.
Zbiory galerii odzwierciedlają interesujące i skomplikowane dzieje instytucji, w szerszym kontekście polityki kulturalnej i polskiego życia artystycznego XX i XXI wieku. Pierwsza — historyczna kolekcja Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych ma dziś rangę muzealną — po wojnie trafiła do Muzeum Narodowego w Warszawie.
Początkiem obecnych zbiorów Zachęty stały się nabytki z lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku, finansowane z ministerialnych Funduszy Promocji Twórczości, często mające charakter swoistych stypendiów, oraz zakupy dokonywane w celu tworzenia tzw. zestawów edukacyjno-wystawienniczych, które służyły następnie pokazom organizowanym dla szkół i zakładów pracy. Część zakupów z tych lat tworzy niespójny zbiór, składający się z prac najważniejszych twórców sztuki współczesnej i artystów pomijanych w głównym nurcie polskiej historii sztuki. Z początkiem lat dziewięćdziesiątych, po ewaluacji i sprofilowaniu zbiorów, rozpoczęto świadomą politykę zakupów oraz systematyczne ich porządkowanie i inwentaryzowanie. Na tej bazie powstała aktualna kolekcja. Zawiera ona prace głównie artystów polskich oraz nieliczne dzieła twórców zagranicznych (najczęściej dary), nawiązujące do historii Zachęty lub wydarzeń artystyczno-społecznych z nią związanych. Liczy 3500 obiektów: malarstwo, rzeźbę, instalacje, wideo oraz prace na papierze, (w tym ponad 2000 grafik pochodzących w większości z lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych).
Dzieła ze zbiorów galerii wypożyczane są na krajowe i zagraniczne pokazy oraz wystawy, stanowią też ważną część programu edukacyjnego. W oparciu o nie powstają warsztaty, szkolenia, filmy i publikacje udostępniane następnie na licencjach Creative Commons na stronie internetowej Zachęty.
Kolekcja II Galerii Arsenał w Białymstoku nie jest zbiorem jednolitym, tak jak niejednolita jest sztuka przełomu XX i XXI wieku. Prezentuje najważniejsze zjawiska w sztuce polskiej, odzwierciedla ślady przemian zachodzących w kulturze po okresie transformacji. Jednocześnie — z racji programu galerii — obrazuje również tendencje i zmiany rysujące się w sztuce Białorusi, Ukrainy, Czech czy Armenii.
Kolekcja II jest stosunkowo młoda. Pierwsze zakupy dokonane na rzecz zbiorów przez Galerię Arsenał w Białymstoku miały miejsce w 1992 roku. Od tego czasu galeria gromadzi prace artystów polskich i zagranicznych (ze szczególnym uwzględnieniem krajów Europy Środkowo-Wschodniej), powstałe po roku 1989. Na zbiór ten składa się około 250 pozycji: malarstwo, obiekty, instalacje, wideo, fotografie, rysunek i prace efemeryczne — idee.
Od 2005 Kolekcja II była zasilana przez Podlaskie Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych, które współtworzyło ją w ramach programu Znaki Czasu — od tego momentu traktowana była jako wspólna. Zakupy dzieł finansowane były ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Urzędu Miejskiego w Białymstoku i Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego, przy bardzo nieznacznym udziale sponsorów prywatnych i sporadycznych darów od artystów.
W tym roku Podlaskie Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych zakończy działalność, formalnie przekazując swoje zbiory Galerii Arsenał.
Kolekcja II znajduje się pod stałą opieką konserwatorską, została opisana i zdigitalizowana. Na jej temat ukazały się dwie książki i wiele tekstów krytycznych. Zbiory prezentowane są na licznych wystawach organizowanych w kraju i za granicą.