en
Menu
Strona główna - Galeria Arsenał

Aleksandra Polisiewicz, praca z cyklu Wartopia I

Wizualizacja miasta położonego nad wodą. Po lewej widoczny pas zieleni i most. Po prawej stronie obszar zielony, na którym stoją białe budynki.

Aleksandra Polisiewicz, praca z cyklu Wartopia I

A-
A+

Aleksandra Polisiewicz

2 prace z cyklu Wartopia I, 2006/2008, lambda, dibond, pleksi, 50 × 200 cm

Kolekcja II Galerii Arsenał w Białymstoku. 1 praca zakupiona przez Galerię Arsenał.
1 praca zakupiona przez Podlaskie Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych

U podstaw projektu Wartopia Aleksandry Polisiewicz leżą plany przebudowy Warszawy opracowane przez Niemców w trakcie II wojny światowej. Mieszczą się one w tradycji projektów miast idealnych i należą do grupy tych utopii urbanistycznych, które szczęśliwie nie doczekały się realizacji. Artystka sięgnęła do koncepcji „Die Neue Deutsche Stadt Warschau” autorstwa Huberta Grossa oraz do projektów Friedricha Pabsta, naczelnego architekta stolicy w latach 1939–1943. Naziści chcieli przekształcić Warszawę w miasto uporządkowane, o jasnych podziałach urbanistycznych – ale zarazem zdegradować do roli prowincjonalnego węzła komunikacyjnego, zamieszkałego przez Niemców i nielicznych Polaków, dla których wyznaczono odizolowane kwartały. Zamek Królewski miał zostać zastąpiony Halą Kongresową NSDAP, Kolumna Zygmunta – pomnikiem Germanii, planowano budowę kompleksu budynków partyjnych (Gauforum) i osiedla dla niemieckich elit.
 
W Wartopii, oprócz elementów nawiązujących do planów niemieckich, obecne są klasycyzujące budowle dodane przez artystkę. Odniesienia do klasycyzmu były powszechne w totalitarnych wizjach urbanistycznych. Takim językiem posługiwał się Hitler, snując plany przebudowy Linzu czy przekształcenia Berlina w Germanię, stolicę świata. Dyscyplinę podziałów i surowość budynków utożsamiano z władzą i kontrolą. Z taką wizją miasta spotykamy się w większości byłych komunistycznych krajów Europy i we współczesnych totalitarnych państwach Azji (vide zabudowa północnokoreańskiego Phenianu).
 
Wieloznaczny tytuł pracy stanowi zbitkę słowa „war” (wojna i Warschau) oraz cząstki „topia”, którą można wiązać zarówno z greckim słowem „topos” (miejsce), jak i „ou topos” (utopia, miejsce, którego nie ma). Artystka nie dokonała historycznie prawidłowej rekonstrukcji niemieckich planów. Ze względu na charakter źródeł nie jest ona możliwa. Niemniej wydobycie projektów z archiwów i ich twórcze przekształcenie jest gestem przypominającym o zwodniczej naturze zarówno utopii, jak i leżących u ich źródeł ideologii.
 
Izabela Kopania

Tekst opublikowany w książce I. Kopania, „Zbiór otwarty. Prace z Kolekcji II Galerii Arsenał w Białymstoku”, Białystok 2012


Audiodeskrypcja:

Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Zrealizowano przy wsparciu finansowym Prezydenta Miasta Białegostoku

Zrealizowano przy wsparciu finansowym Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego w Białymstoku

Katalog prac

Artyści