Parawan Phuter o Jakha / Open Your Eyes Małgorzaty Mirgi-Tas należy widzieć w szerszym kontekście jej twórczości – zwłaszcza wielobarwnych obrazów opatrzonych romskimi tytułami. Artystka odsłania przed widzami epizody z życia codziennego Romów: spotkania towarzyskie, prace domowe, a zwłaszcza zajęcia i pogawędki kobiet. Portretuje swoją prababcię, babcię i ciotki, szukając pretekstu do pokazania autentycznej romskiej obyczajowości i estetyki. Kompozycja prac i sposób przedstawienia postaci przypominają kadr fotograficzny. To efekt dialogu ze zdjęciami Andrzeja Mirgi, wujka artystki, historyka i dokumentalisty folkloru romskiego.
 
Romowie to najliczniejsza i najstarsza mniejszość etniczna w Europie. Byli nomadami, koczownikami, w każdym zakątku Starego Kontynentu potrafili na chwilę znaleźć swoje miejsce. Odpowiedzią nie-Romów na taki tryb życia było wykreowanie negatywnego stereotypu Roma – włóczęgi, „dzikiego Innego”, nędzarza i złodzieja, a obecnie – osoby żyjącej z zasiłku bądź pławiącej się w bogactwie z nieznanego źródła. Mirga-Tas odkłamuje ten wizerunek. Przedstawia Romów takimi, jakimi sami siebie widzą. Na dwustronnym parawanie ukazane są ciotka artystki i jej sąsiadka. Uwagę przyciąga zwłaszcza ta druga, siedząca z papierosem  w ręku, z twarzą zasłoniętą dłonią. To czytelny gest zmagania się z kłopotami, trudnymi emocjami. Kształtując nowy obraz Romów, Mirga-Tas nie idealizuje ich życia, nie szuka idyllicznej ludowości, choć jej prace uwodzą feerią barw i faktur.
 
Źródło dekoracyjności prac Mirgi-Tas tkwi w romskim upodobaniu do ubioru mieniącego się kolorami, złotem i cekinami. W patchworkowym parawanie artystka wykorzystała różnorodne tkaniny połączone widocznymi szwami, fragmenty scen malowała farbą. Praca z tkaniną utożsamiana jest z twórczością kobiet, badaczki feministyczne widzą w niej pierwiastek emancypacji. Istotny w poszukiwaniach Mirgi-Tas wątek pozycji społecznej Romek, ich codziennego doświadczenia i zanurzenia w definiującej je kulturze przeplata się z kwestią statusu sztuki mniejszości etnicznych. Centralna w twórczości Mirgi-Tas problematyka romska swobodnie funkcjonuje na terytorium mainstreamowych galerii, festiwali i biennale sztuki współczesnej, a działania artystki stanowią pierwszy krok w stronę znalezienia nowego miejsca dla sztuki Romów.
 
Izabela Kopania