Łukasz Gronowski, Patriota
Łukasz Gronowski
Patriota, 2006, wideo, 1 min 40 s
Kolekcja II Galerii Arsenał w Białymstoku. Praca zakupiona przez Podlaskie Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych
Siła oszczędnego w formie filmu Łukasza Gronowskiego leży w dysonansie, którego źródłem jest rola powierzona przez artystę głównemu bohaterowi. Elegancko i schludnie ubrany transwestyta śpiewa hymn państwowy. Jego postawa i język ciała są adekwatne do wykonywanej czynności, której oddaje się z pełnym zaangażowaniem. Popularne definicje patriotyzmu określają ten termin jako „miłość do ojczyzny, własnego narodu, połączoną z gotowością ponoszenia dla nich ofiar”. Patriotyzm jest więc prawem i obowiązkiem każdego mieszkańca danego państwa czy też członka narodu, bez względu na jego wyznanie religijne, rasę czy kondycję społeczną. Zaaranżowana przez Gronowskiego sytuacja nie powinna więc wywoływać oburzenia odbiorcy. Może jednak sprowokować krytyczną refleksję nad tym, czy w ogóle mogłaby mieć miejsce.
Jak podkreślali krytycy, artysta przygląda się dzisiejszej pojemności znaczeniowej pojęcia patriotyzm, bada jego granice, sposób funkcjonowania i miejsce w mentalności społecznej. Wskazując na fakt, iż w polskiej rzeczywistości patriotyzm ma bardzo silny wymiar polityczny i religijny, Gronowski zdaje się pokazywać, że nie każdemu dane jest społeczne przyzwolenie na bycie patriotą. Postać transwestyty, który może być postrzegany jako figura wszystkich marginalizowanych grup społecznych, religijnych i seksualnych, nie mieści się w dominującej, katolicko-konserwatywnej sylwetce polskiego patrioty. W kontekście tak rozumianego patriotyzmu, zawłaszczonego przez partie prawicowe o silnym pierwiastku katolickim, zaaranżowana przez artystę sytuacja jest czymś niedopuszczalnym, semantycznie niemożliwym.
Gronowski pyta więc o współczesny patriotyzm i współczesną tożsamość, a w końcu o postawę patriotyczną w kontekście dzisiejszej niejednoznacznej tożsamości, odbiegającej od modelu białego, heteroseksualnego Polaka katolika. Wiążąc jeden z symboli państwowych z postacią społecznie alienowaną, wskazuje na potrzebę przedefiniowania potocznego rozumienia patriotyzmu, warunkowanego polityczno-religijnymi obostrzeniami.
Izabela Kopania
Tekst opublikowany w książce I. Kopania, „Zbiór otwarty. Prace z Kolekcji II Galerii Arsenał w Białymstoku”, Białystok 2012
Audiodeskrypcja:
Jak podkreślali krytycy, artysta przygląda się dzisiejszej pojemności znaczeniowej pojęcia patriotyzm, bada jego granice, sposób funkcjonowania i miejsce w mentalności społecznej. Wskazując na fakt, iż w polskiej rzeczywistości patriotyzm ma bardzo silny wymiar polityczny i religijny, Gronowski zdaje się pokazywać, że nie każdemu dane jest społeczne przyzwolenie na bycie patriotą. Postać transwestyty, który może być postrzegany jako figura wszystkich marginalizowanych grup społecznych, religijnych i seksualnych, nie mieści się w dominującej, katolicko-konserwatywnej sylwetce polskiego patrioty. W kontekście tak rozumianego patriotyzmu, zawłaszczonego przez partie prawicowe o silnym pierwiastku katolickim, zaaranżowana przez artystę sytuacja jest czymś niedopuszczalnym, semantycznie niemożliwym.
Gronowski pyta więc o współczesny patriotyzm i współczesną tożsamość, a w końcu o postawę patriotyczną w kontekście dzisiejszej niejednoznacznej tożsamości, odbiegającej od modelu białego, heteroseksualnego Polaka katolika. Wiążąc jeden z symboli państwowych z postacią społecznie alienowaną, wskazuje na potrzebę przedefiniowania potocznego rozumienia patriotyzmu, warunkowanego polityczno-religijnymi obostrzeniami.
Izabela Kopania
Tekst opublikowany w książce I. Kopania, „Zbiór otwarty. Prace z Kolekcji II Galerii Arsenał w Białymstoku”, Białystok 2012
Audiodeskrypcja:
Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Zrealizowano przy wsparciu finansowym Prezydenta Miasta Białegostoku
Zrealizowano przy wsparciu finansowym Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego w Białymstoku
