Obraz Historie (1) Zbigniewa Rogalskiego to kolejny rozdział malarskich rozważań o mechanizmach percepcji, własności barw i możliwościach budowania iluzji. Te zagadnienia, wraz z kwestią realizmu i problemem malarstwa jako takiego, przewijają się w całej twórczości artysty. Rogalski jest malarzem sensu stricto, z podejrzliwością przygląda się własnemu warsztatowi i temu, co faktycznie widzi, patrząc na rzeczywistość. Nie filtruje i nie oczyszcza dostrzeganych obrazów, przenosi je na płótno ze wszystkimi zakłóceniami: zachodzącymi na siebie planami, cieniami, blikami światła. Jego prace odsłaniają to, co rejestruje oko, a umysł, unikając nadmiaru bodźców, natychmiast ukrywa.
 
Historie (1) to jeden z rezultatów malarskich eksperymentów z barwą. Można widzieć go także jako swoiste przepracowanie koncepcji supremacji bieli – prymatu czystego odczucia i działania – do której doszedł Kazimierz Malewicz w Białym kwadracie na białym tle (1918) i która doprowadziła go do ogłoszenia kresu obrazowania. Rogalski wykorzystuje kolor do zgoła innych celów. Już sam opis ikonograficzny jego pracy nastręcza kłopotów – trudno jednoznacznie rozstrzygnąć, czy ukazane przez artystę szklane akwaria są puste, napełnione wodą, czy może do pewnego poziomu zamalowane farbą. Efekt nieoczywistości przedstawienia wzmagany jest przez kompozycję i skomplikowane ujęcie perspektywiczne, a dokładność w oddawaniu cieni, refleksów światła i prześwitujących przez szkło krawędzi to dowód uważnej obserwacji i badanie możliwości warsztatu.
 
W swoich obrazach Rogalski absolutyzuje barwy w sensie wizualnym, a sposób jego pracy jest konsekwencją egzystencjalnego wymiaru, jaki nadaje malarstwu. Nie nasyca koloru znaczeniami symbolicznymi, ale za jego pośrednictwem daje wyraz wewnętrznym rozterkom, których źródłem jest wnikliwe patrzenie. Rogalski rejestruje wizualną złożoność rzeczywistości, niuanse zdarzeń zachodzących na poszczególnych planach, tworząc wielowarstwowy obraz, który podważa schematyczność naszego patrzenia i interpretowania świata. Uderza zwłaszcza w potocznie rozumiany realizm, oferujący stabilną, ale powierzchowną wizję świata.
 
Izabela Kopania

Tekst opublikowany w książce I. Kopania, „Zbiór otwarty. Prace z Kolekcji II Galerii Arsenał w Białymstoku”, Białystok 2012