Maciej Kurak, Czy ważne jest kto chowa się za obrazem
Maciej Kurak
Czy ważne jest kto chowa się za obrazem?, 2007, instalacja rzeźbiarska, 170 × 70 × 70 cm
Kolekcja II Galerii Arsenał w Białymstoku. Praca zakupiona przez Podlaskie Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych
/ fot. Maciej Zaniewski
Instalację Macieja Kuraka można uznać za rodzaj barokowego konceptu. Postaci chowającej się za białym obrazem nie sposób odmówić siły przyciągania. Odbiorcę frapuje zarówno to, kto ukrywa się za płótnem, jak też zamysł artysty, prowokujący do kolejnych dywagacji. Praca stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, przed jakim stoi każdy twórca skłaniający widza do aktywnego odbioru swoich propozycji artystycznych. Z pozoru prosta kwestia relacji między dziełem a odbiorcą dotyczy problemu interpretacji sztuki, w szczególności najnowszej, wobec której tradycyjne wyobrażenia, oczekiwania i zaplecze intelektualne, kształtowane przez programy edukacyjne marginalizujące zwykle zagadnienia kultury współczesnej, okazują się zawodne.
Zabieg artysty, mający zaintrygować odbiorcę, z jednej strony sugeruje, że modernistyczna idea sztuki dla sztuki jest przebrzmiałym frazesem, z drugiej zaś odnosi się do problemu czynników legitymizujących dzieło. Kurak zwraca uwagę na różne kwestie, począwszy od ramy, która zamykając obraz w określonych granicach, wyznacza jego obszar fizyczny, przez rolę artysty, po problem tworzenia kanonów oraz udziału galerii, muzeów, kuratorów oraz krytyków w nadawaniu realizacji artystycznej statusu dzieła sztuki. Kurak próbuje postawić widza w sytuacji teoretycznej – co by było, gdybyśmy nie wiedzieli, kto stoi za obrazem (ergo: kto jest jego twórcą, kto o nim pisze i go interpretuje, gdzie jest wystawiany, do jakiej kolekcji został zakupiony), i gdybyśmy w ogóle nie byli świadomi tego, że przed obrazem stoimy.
Analizując pracę Kuraka, trudno nie przywołać klasycznego eseju Rolanda Barthesa Śmierć autora (1968). Tekst ten odnosi się do problemu analizy struktury i treści dzieła w kontekście biografii, przekonań i zaplecza kulturowego artysty. Francuski krytyk i teoretyk literatury zakwestionował tę drogę interpretacji i wagę intencji autora. Podkreślał potrzebę przyjrzenia się odbiorcy, który – poprzez interpretację tekstu w czasie lektury – tworzy dzieło. Stanowisko Barthesa jest czytelne w postawie Kuraka, który w triadzie artysta – dzieło – odbiorca akcentuje rolę widza.
Izabela Kopania
Zabieg artysty, mający zaintrygować odbiorcę, z jednej strony sugeruje, że modernistyczna idea sztuki dla sztuki jest przebrzmiałym frazesem, z drugiej zaś odnosi się do problemu czynników legitymizujących dzieło. Kurak zwraca uwagę na różne kwestie, począwszy od ramy, która zamykając obraz w określonych granicach, wyznacza jego obszar fizyczny, przez rolę artysty, po problem tworzenia kanonów oraz udziału galerii, muzeów, kuratorów oraz krytyków w nadawaniu realizacji artystycznej statusu dzieła sztuki. Kurak próbuje postawić widza w sytuacji teoretycznej – co by było, gdybyśmy nie wiedzieli, kto stoi za obrazem (ergo: kto jest jego twórcą, kto o nim pisze i go interpretuje, gdzie jest wystawiany, do jakiej kolekcji został zakupiony), i gdybyśmy w ogóle nie byli świadomi tego, że przed obrazem stoimy.
Analizując pracę Kuraka, trudno nie przywołać klasycznego eseju Rolanda Barthesa Śmierć autora (1968). Tekst ten odnosi się do problemu analizy struktury i treści dzieła w kontekście biografii, przekonań i zaplecza kulturowego artysty. Francuski krytyk i teoretyk literatury zakwestionował tę drogę interpretacji i wagę intencji autora. Podkreślał potrzebę przyjrzenia się odbiorcy, który – poprzez interpretację tekstu w czasie lektury – tworzy dzieło. Stanowisko Barthesa jest czytelne w postawie Kuraka, który w triadzie artysta – dzieło – odbiorca akcentuje rolę widza.
Izabela Kopania
