en
Menu
Strona główna - Galeria Arsenał

Bogna Burska, Arachne

Bogna Burska, Arachne

A-
A+

Bogna Burska

Arachne, 2003, wideo, 5 min 3 s, 25 kadrów, druk cyfrowy na dibondzie, 20 × 25 cm każdy

Kolekcja II Galerii Arsenał w Białymstoku. Praca zakupiona przez Podlaskie Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych

Za tytułem wideo Bogny Burskiej kryje się jedna z mitycznych opowieści związanych z Ateną, grecką boginią mądrości, którą Arachne, uzdolniona prządka i hafciarka, wyzwała na tkacki pojedynek. Jako że wykonana przez nią tkanina nie była brzydsza od tej utkanej przez córkę Zeusa, bogini podarła jej dzieło. Poniżona Arachne próbowała popełnić samobójstwo, co udaremniła Atena, a śmiertelniczkę, która rzuciła jej wyzwanie, zamieniła za karę w pająka.
 
Mit ten doczekał się wielu interpretacji. Jego feministyczna wykładnia traktuje Arachne jako archetyp twórczyni, a tkanie jako synonim kobiecej twórczości. Nie jest to jednak jedyny ani najważniejszy wątek, do jakiego odwołuje się artystka. W jej pracy pająk wędruje po wnętrzu przypominającym buduar. Prześlizguje się po różowej tkaninie, zaplątuje w perły, chodzi po łóżku i ścianie. Ogromny ptasznik zawłaszczający przestrzeń jawi się jako zagrożenie, dominuje nad wnętrzem, tak jak ważka nad ogrodem w obrazie Dziwny ogród Józefa Mehoffera. Jego obecność można zapewne odczytywać jako wyraz nieuświadomionego lęku.
 
Jednak włochaty pająk tylko pozornie kontrastuje z cukierkowym wnętrzem. Opozycja piękna i brzydoty okazuje się niewystarczająca, by opisać sytuację zarejestrowaną przez Burską. Tak jak pająk ma w sobie wiele piękna, tak pokój wiele złowieszczej atmosfery. Artystka wielokrotnie pokazywała, że to, co uznawane jest za piękne, i to, na co nie można spokojnie patrzeć, ma ze sobą wiele wspólnego – np. w pracy Algorytm (2002), w której zdjęcie kwiatu piwonii zostało zestawione ze zdjęciami amputacji nogi. Niejednoznaczność odczuć względem piękna i brzydoty znajduje też odbicie w ambiwalencji znaczeń przypisywanych pająkowi. Symbolizuje on pracę i cierpliwość, ale też przebiegłość i okrucieństwo. Pajęcza nić to nić marzeń, lecz także matnia. Piękno to niedościgniony ideał, a jednocześnie fantazmat i pułapka. Burska gra skojarzeniami, z pamięci widzów wydobywa różnorodne odniesienia, które każą widzieć piękno nie tyle w kategoriach estetycznej przyjemności, co wysublimowanego doznania, odsłaniającego sprzeczny obraz rzeczywistości.
 
Izabela Kopania

Katalog prac

Artyści