en
Menu
Strona główna - Galeria Arsenał

Patrycja Orzechowska, Habitat

kolaż utrzymany w beżowo-brązowej tonacji, dzieci wspinające się po drabinach, meblach, kompozycja o nieregularnym kształcie

Patrycja Orzechowska, Habitat

A-
A+
Patrycja Orzechowska
Habitat, z serii Struktury, z serii Kinderturnen, 2014,
kolaż, ramy drewniane, 60 x 50 cm

Praca podarowana Galerii Arsenał w Białymstoku przez artystkę w 2020 r.
Kolekcja II Galerii Arsenał w Białymstoku
Pracę HAUS z serii Litery, jak też dwie odsłony Habitatu z serii Struktury, przynależące do nadrzędnego, spajającego wszystkie serie cyklu Kinderturnen, łączy wspólne źródło inspiracji. Patrycja Orzechowska odwołała się do książki Kinderturnen: eine Übungssammlung in Bildern, über die Verwendung der Turn- und Gymnastikgeräte im Kindergarten Margot i Ursuli Kriesel, opublikowanej we wschodnim Berlinie w 1955 r. (wydanie polskie: Gimnastyka dziecięca. Zbiór ćwiczeń w fotografiach ilustrujący zastosowanie przyborów i przyrządów gimnastycznych w przedszkolu, 1959).

Pomysł sięgnięcia do podręcznika gimnastyki nie jest nowy, wystarczy przywołać choćby Ćwiczenia na równowagę Karola Radziszewskiego (2007, Kolekcja II Galerii Arsenał w Białymstoku). Budując swoje prace, Orzechowska czerpie z ogromnego repozytorium obrazów. Obok oczywistych inspiracji, jakimi były zdjęcia ilustrujące ćwiczenia gimnastyczne, przywołać można plątaninę papierowych mebli Habitatu Katarzyny Józefowicz (1993–6, Kolekcja II). Trudno też uciec od skojarzeń z fotograficznymi klatkami rejestrującymi sekwencje ruchu Eadwaerda Muybridge’a czy od mniej oczywistych odniesień do siatki Lampreya, prostego narzędzia służącego do sporządzania pomiarów antropometrycznych, wypracowanego na gruncie brytyjskiej antropologii fizycznej. Orzechowska zdaje się pracować techniką kopiuj-wklej, symptomatyczną choćby dla dzisiejszego dziennikarstwa. W powielaniu artystka jest twórcza – powstające kolaże stanowią nową jakość. Zasadza się ona na multiplikowaniu i wpisywaniu ciała w różne struktury, klatki, szkielety budowli i konstrukcje liter. Jeden z zestawów składa się w napis „HAUS”, co odnosi do dyscyplinującej roli instytucji domu.

Według autorek podręcznika ich wskazówki miały służyć wychowaniu dzieci na ludzi wszechstronnie rozwiniętych, zdrowych, odważnych i odpowiedzialnych. Deklaracja ta wydaje się naiwnym postulatem eugeniki społecznej. Obciąża ją fakt, iż fotografowane ćwiczenia wykonywane były przez dzieci z domu dziecka. Kształtowanie społeczeństwa poprzez subordynowanie ciała i psychiki, wpisane w program każdej władzy, ma tu szczególnie bezwzględny wymiar. Czy praca Orzechowskiej świadczy o tym, że wyczerpał się nasz język mówienia o tym problemie? Czy praktyka kopiowania obrazów jest tu najbardziej komunikatywna? Czy kwestia ćwiczeń tresujących, przez dekady uwewnętrznianych, jest cały czas aktualna i nie straciła na sile?

Izabela Kopania

Katalog prac

Artyści