en
Menu
Strona główna - Galeria Arsenał

Ștefan Constantinescu, Troleibuzul

Ștefan Constantinescu, Troleibuzul

A-
A+

Ştefan Constantinescu

Troleibuzul 92, 2009, wideo, 9 min 1 s

Kolekcja II Galerii Arsenał w Białymstoku. Praca zakupiona przez Galerię Arsenał

 

W wideo Troleibuzul 92 Ştefan Constantinescu podejmuje kwestię relacji międzyludzkich w przestrzeni publicznej. Wyreżyserowana, ale sprawiająca wrażenie uchwyconej „na gorąco” scena stanowi wnikliwą obserwację ludzkich zachowań w sytuacjach naruszających zasady umowy społecznej. Centralną postacią wideo, zarejestrowanego w środku dnia w trolejbusie, jest mężczyzna rozmawiający przez telefon z – jak można się domyślić – dziewczyną, żoną bądź kochanką. Wypowiadane przez niego monotonnym głosem kwestie są potokiem przekleństw, wyzwisk i gróźb. Z pozbawioną emocji twarzą zadaje serię napastliwych pytań zdradzających chorobliwą zazdrość o partnerkę, której jedyną przewiną jest to, że – rozmawiając z kimś przez telefon – wymknęła się spod jego kontroli. Mężczyzna grozi śmiercią jej i jej rodzinie. Zimny spokój, niewspółgrający z agresją wypowiedzi, sugeruje rutynę zachowania, codzienność retoryki nadużyć.
 
Bohater całkowicie podporządkował sobie przestrzeń trolejbusu. O ile język jego ciała jest powściągliwy, to poprzez słowa zawłaszcza otoczenie, powodując dyskomfort podróżujących z nim osób. Widoczne jest to w zachowaniu siedzącej obok niego kobiety – zasłaniającej twarz ręką, odwracającej wzrok w stronę okna, niby niedostrzegającej niczego, a jednak zdradzającej oznaki silnego napięcia. Ludzie doskonale zdają sobie sprawę z obecności uciążliwego pasażera, dobrze słyszą jego głos. Mimo iż wszystko wskazuje na realność rzucanych przez niego gróźb, nikt nie reaguje. Jedna z pasażerek patrzy na niego, dopiero gdy odwrócony tyłem do niej wysiada.
 
Ludzie dzielący niewielką przestrzeń trolejbusu są mimowolnymi świadkami teatru agresji jednego aktora. Constantinescu poddaje pod rozwagę kwestie ludzkiej odpowiedzialności (co stanie się, gdy mężczyzna dotrze do domu kobiety?), różnicy między uszanowaniem prywatności a obojętnością, wreszcie wyboru między wymagającym odwagi upomnieniem się o respektowanie ogólnie przyjętych zasad a cichym przeczekaniem niekomfortowej sytuacji. Krytyk Kenneth Baker, interpretując Troleibuzul 92, odniósł się do mentalności Rumunów, którzy po latach funkcjonowania w systemie komunistycznym stracili poczucie powinności obywatelskich. Obserwacje Constantinescu mają jednak bardziej uniwersalny wymiar, którego nie da się sprowadzić do spadku po doświadczeniach totalitaryzmu.
 
Izabela Kopania

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Katalog prac

Artyści