Poetycka instalacja DEATH (Wintertime) Agaty Michowskiej jest subtelnym, ascetycznym pod względem estetyki poematem poświęconym życiu i śmierci. Stanowi przy tym właściwy punkt odniesienia dla rozważań na temat rytuałów przejścia, wśród których śmierć ma szczególny ładunek symboliczny. W pracy Michowskiej przywołana została w sposób bezpośredni – poprzez rzutowany na ścianę, żółtoseledynowy, rozmyty napis DEATH, odwrócony do góry nogami. Ciężar pracy i konteksty, do których odsyła, skupiają się na gipsowych ludzikach stojących na głowie, ubranych w wydziergane z włóczki żółtoseledynowe czapeczki.
 
Praca zawiera w sobie wiele pierwiastków absurdu, ironii i dystansu, ale jednocześnie zgody na to, co nadejdzie. Zaaranżowana przez artystkę sytuacja jest niejako rewersem rzeczywistości: z punktu widzenia oglądającego wszystko jest odwrócone. Figurki stoją na głowie – podobnie napis, który projektor rzutuje na ścianę, należy czytać do góry nogami. Jednakże z pozycji ludzików wszystko wydaje się w porządku. Artystka gra więc „odwróceniami”, wywołując w widzu niepokój przeplatający się z odczuciem nieadekwatności sytuacji.
 
Gipsowe postaci ukazane zostały w chwilowym zawieszeniu. Stan odwrócenia, „stania na głowie”, jest sytuacją przejściową. Wszystko albo wróci do niedawnego status quo, albo też przechyli się na drugą, nieznaną stronę. Oniryczny nastrój, który spowija instalację, skłania do rozważań o charakterze egzystencjalnym. Unikając dosłowności, Michowska mówi o kondycji człowieka, złudzeniach, pułapkach rzeczywistości, a w końcu o misterium śmierci. Granica między niepozornymi, zawłaszczającymi przestrzeń postaciami a oglądającym jest zatarta. Zarówno figurki, jak i widzowie poddają się symbolicznej projekcji, która rozszczepia rzeczywistość na dwa porządki. W rzeczywistości widza „śmierć” brzmi dosłownie, w odwróconym porządku pracy staje się prowokacyjną metaforą, która równie wiele sensów przesłania, co odkrywa.
 
Izabela Kopania
 
 
Zakup sfinansowany przez Wydawnictwo Prasa Podlaska Sp. z o.o.