en
Menu
Strona główna - Galeria Arsenał

Jiří Černický, Feniksy

Jiří Černický, Feniksy

A-
A+

Jiří Černický

Feniksy, 2007, instalacja (owady, papierosy, szkło/metal)

Kolekcja II Galerii Arsenał w Białymstoku. Praca zakupiona przez Podlaskie Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych

Instalacja Feniksy należy do grupy prac, które Jiří Černický określił wspólnym mianem „Artfóbie” (Artphobia). Wszystkie obiekty zebrane pod szyldem „lęku przed sztuką” łączy zarówno atmosfera niepokoju, jaki wywołują, jak i charakterystyczne dla artysty ironiczne poczucie humoru. Minimalistyczne instalacje zbudowane z błahych przedmiotów – takich jak filiżanka z kawą (Pressso) czy splątane kable elektryczne (Złącza) – niekiedy opatrzone tekstem, mają stanowić opis sytuacji niestabilnych, zasiewających niepewność, powstrzymujących od działania bądź zapowiadających niepożądane, nieuchronne zmiany. Odwołanie do fobii, niewytłumaczalnego i trudnego do stłumienia strachu, nadaje obiektom Černickiego wyraźny introspekcyjny charakter.
 
Feniksy mają w sobie wiele z kpiarskiej i jednocześnie melancholijnej interpretacji mitu o ptaku odznaczającym się złocistoszkarłatnym upierzeniem, znanego już Herodotowi i wielu innym pisarzom klasycznym. Wedle przekazów feniks miał być bytem unikalnym i długowiecznym. W obliczu zbliżającej się śmierci budował gniazdo z gałęzi, korzeni i kadzidła, które podpalał. Ginąc w płomieniach, unikał jednak końca, bowiem ze zgliszczy rodził się nowy ptak. W instalacji Černickiego miejsce legendarnego feniksa, odradzającego się z popiołów spalonego gniazda, zajęły nieżywe owady zebrane w popielniczce. Wątek przemiany, symbolicznego odradzania się po śmierci, stanowiący istotę mitu, został przez artystę wykluczony.
 
Obecne w pracy odniesienie do lęku – czy, jak sugeruje tytuł nadany całej grupie obiektów, lęku przed sztuką, a więc także lęku przed tworzeniem – sugeruje możliwość odczytania Feniksów w kontekście dokonywanej przez artystę analizy świata wewnętrznego. Mityczne odradzanie się z popiołów traktować można w kategoriach podnoszenia się z upadku, wychodzenia z impasu, a także wydobywania się z twórczej niemocy bądź wypalenia. Instalacja Černickiego sytuuje się po ciemnej stronie tej wykładni. W Feniksach mit nie dokonuje się, przemiana nie zachodzi, a sytuacja upadku rysuje się jako stan permanentny.
 
Izabela Kopania

Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Zrealizowano przy wsparciu finansowym Prezydenta Miasta Białegostoku

Zrealizowano przy wsparciu finansowym Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego w Białymstoku

Katalog prac

Artyści